اثر انتقال چک بر مسئولیت ضامن

چنانچه چک پس از گواهی عدم پرداخت به شخص دیگری منتقل شود، اثری بر مسوولیت تضامنی ظهرنویس ندارد.

تاریخ رای نهایی: 1393/07/05     شماره رای نهایی: 9309970906100390

خلاصه جریان پرونده

این است که آقایان م. خ. و ر.د. به وکالت از آقای الف.ع. فرزند هـ. اهل و ساکن ارومیه دادخواستی به خواسته مطالبه وجه دو فقره چک به شماره‌های 380652-23/3/91 و 380653-8/9/90 جمعاً به مبلغ سی میلیون تومان و خسارات تأخیر تأدیه و حق‌الوکاله و خسارات دادرسی منضم به تصاویر چک‌های مذکور و برگ‌های برگشتی صادره از بانک رفاه کارگران به طرفیت آقایان ع.م. و ح.م. تقدیم محاکم عمومی ارومیه و اظهار داشته‌اند که: خواندگان از بابت بدهی خویش دو فقره چک فوق‌الذکر را داده‌اند ولی چک‌ها در وجه و در ید ثالث برگشت خورد، و به موکل منتقل شده و با توجه به ظهرنویسی چک‌ها و مواد 198، 512،‌515 قانون آئین دادرسی مدنی و ماده 2 قانون چک صدور حکم به محکومیت تضامنی خواندگان را استدعا دارم.
پرونده بدواً به شورای حل اختلاف ارسال و به لحاظ عدم سازش متداعیین و عدم صلاحیت شورا به دادگستری اعاده شده است و به شعبه دوم دادگاه عمومی حقوقی ارجاع وقت رسیدگی تعیین طرفین و وکلای آنان دعوت و جلسه دادرسی در تاریخ 28/3/92 با حضور وکلای خواهان، وکیل خوانده ح.م. و نیز ع.م. تشکیل، وکلای خواهان اظهار داشته‌اند که خواسته به شرح دادخواست است، وکیل آقای ح.م. اظهار داشته که موکلم ظهرنویس است و بایستی ماده 315 قانون تجارت نسبت به وی عمل می‌شد هرچند که خواهان دارنده چک‌های مرقوم نمی‌باشد و دارنده اصلی چک‌ها آقای ب.ع.د است و دارنده چک دیگر آقای‌م. الف. است و دارنده طبق قانون کسی است که آن را در بانک ارائه و گواهی عدم پرداخت گرفته است و چون از تاریخ گواهی عدم پرداخت بیش از پانزده روز گذشته از این نظر دعوا متوجه ظهرنویس نمی‌باشد آقای ع.م. اظهار داشته آقای ح.م. چک‌ها را از من گرفت و گفت وسیله می‌خرد و چک‌ها را خودش پاس می‌کند که نکرده وکلای خواهان اظهار کرده‌اند کلیه حقوق ناشی از چک‌ها به موکل منتقل شده و مسئله برگشت‌زننده چک در مورد کیفری است و ربطی به دعوی انتقال حقوق ندارد، وانگهی چک بایستی پس از 15 روز از تاریخ سررسید به بانک ارائه شود مسئولیت ظهرنویس محقق می‌شود و گواهی صادره به منزله اعتراض و واخواست است، و در مورد نیز نیاز به ظهرنویسی نداشته است، دادگاه پس از استماع اظهارات وکلای طرفین ختم رسیدگی اعلام و خواندگان را تضامنی به پرداخت وجه چک‌ها، هزینه دادرسی، حق‌الوکاله و خسارات تأخیر تأدیه محکوم کرده است دادنامه در تاریخ 25/4/92 ابلاغ و دادخواست فرجامی در تاریخ 30/5/92 در دفتر ندامتگاه ثبت شده، وکیل فرجام‌خواه مدعی است که به دفاعیات توجه نشده ضروری است ماده 249 قانون تجارت و نظریه شماره 7/7637-27/12/67  اداره حقوقی لحاظ شود چرا که محکومیت ظهرنویس به‌عنوان ضامن پرداخت دین خلاف مقررات قانون تجارت است، واخواست از تاریخ سررسید بایستی 15 روزه به عمل آید و ظرف یک سال نیز وجه مطالبه شود آقای ح.م. با تقدیم دادخواستی به خواسته اعسار از هزینه دادرسی مدعی اعسارشده و استشهادیه‌ای نیز تقدیم و از شهود وی تحقیق و به‌موجب دادنامه 00035- 21/3/93 حکم به بطلان دعوی صادر شده است «قلم خوردگی بین‌الهلالین از اینجانب است» و نهایتاً با ابطال تمبر و رفع نقص پرونده به دیوان‌عالی‌کشور ارسال و به این شعبه ارجاع شده است، لایحه حین‬الشور قرائت می‌شود.


رای دیوان

نظر به اینکه صادرکننده چک به صدور آن و فرجام‌خواه نیز به ظهرنویسی چک‌ها اذعان دارند و بنا به اظهار صادرکننده چک فرجام‌خواه چک‌ها را از وی دریافت و متعهد به پرداخت شده و این مطلب از ناحیه فرجام‌خواه نیز تکذیب نشده است، دادنامه هم به مقتضای محتویات پرونده، اظهارات طرفین، مستندات ارائه شده و رعایت مقررات قانونی و تشریفات دادرسی صادر، فرجام‌خواه نیز دلیل و سند و مطلبی که موجب تخدیش اساس آن و مقتضی نقض گردد ارائه نکرده لذا با رد آن دادنامه فرجام‌خواسته را به استناد مادتین 370 و 396 قانون آئین دادرسی مدنی ابرام می‌نماید.
مستشاران شعبه 1 دیوان‬عالی کشور
قاسمی - کیقبادی
http://cheksafte.blogfa.com